Nhiệm vụ của Cục Phòng thủ bờ bể là “Cơ quan giúp Bộ Tổng tư lệnh chỉ đạo các lực lượng phòng thủ bờ bể, tổ chức đào tạo cán bộ, nhân viên thủy thủ; sản xuất, sửa chữa dụng cụ, phương tiện về thủy quân; xây dựng các thủy đội để bàn giao cho các khu và liên khu làm nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh trên các vùng sông, biển”. Ngày 7/5/1955 trở thành mốc lịch sử đánh dấu sự ra đời của Hải quân Nhân dân Việt Nam.

Ngày 24/8/1955, Cục tổ chức trọng thể Lễ thành lập hai thủy đội Sông Lô và Bạch Đằng tại Trường Huấn luyện bờ bể bên bờ sông Cấm, thành phố Hải Phòng. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng-Tổng Tư lệnh và đồng chí Đỗ Mười, Chủ tịch Ủy ban Quân chính thành phố Hải Phòng cùng đông đảo cán bộ, chiến sĩ Cục Phòng thủ bờ bể và nhân dân thành phố Hải Phòng đã chứng kiến buổi ra mắt của hai thủy đội.

Biên đội tàu của Lữ đoàn 162, Vùng 4 huấn luyện trên biển. Ảnh: Lê Ngọc

Trong giai đoạn lịch sử này, bộ đội Hải quân đã 3 lần được vinh dự đón Bác Hồ về thăm. Lần thứ nhất (30/3/1959), lần thứ hai (15/3/1961) và lần thứ ba (13/11/1962). Trong các lần về thăm, Bác đã ân cần thăm hỏi và căn dặn cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng Hải quân rất nhiều điều. Người dạy: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng. Ngày nay, ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”.

Chiến công đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc ngày 2/8 và đánh trả máy bay Mỹ xâm lược ngày 5/8/1964 đã thể hiện bản lĩnh chiến đấu anh hùng; tinh thần dũng cảm, ý chí kiên cường “dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng” kẻ thù xâm lược, làm nên truyền thống “Đánh thắng trận đầu” của Hải quân Nhân dân Việt Nam và quân, dân miền Bắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Từ tháng 2/1967 đến tháng 10/1968, đế quốc Mỹ cho máy bay thả hơn 10 nghìn quả thủy lôi, bom từ trường xuống phong tỏa 24 cửa sông, khu vực cảng, nơi có các bến phà quan trọng dọc đường số 1 và các khu tiếp nhận, phân phối hàng như Nhật Lệ, Hòn Ngư, Bến Thủy; đánh sập Cầu Rào, Cầu Niệm và thả bom nổ chậm dày đặc dưới lòng Sông Cấm để cô lập Hải Phòng với các nơi khác, ngăn chặn hậu phương lớn miền Bắc chi viện cho miền Nam. Hải quân Việt Nam làm nòng cốt và lập được nhiều chiến công xuất sắc trong chống phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi, bom từ trường của đế quốc Mỹ.

Từ năm 1962 đến năm 1972, Đoàn tàu Không số đã thực hiện gần 170 lần chuyến tàu, thành công 65,06% số chuyến, trực tiếp chi viện hơn 5.700 tấn vũ khí và hàng trăm cán bộ tăng cường cho chiến trường Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Đơn vị đã vận tải hàng trăm nghìn tấn hàng hóa, vũ khí tạo chân hàng cho tuyến chi viện chiến lược 559 vận chuyển vào chiến trường; vận chuyển phục vụ chuyển tải bí mật gần 700 tấn hàng hóa, vũ khí cho các tàu của Đoàn 371 (Quân khu 9) trên biển.

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, các tàu của Đoàn 125 đã thực hiện 173 lần chuyến, chở 17.475 lượt người và 8.721 tấn vũ khí, hàng quân sự vào chiến trường miền Nam; chở lực lượng đặc công và đơn vị phối thuộc bí mật, bất ngờ tiến công giải phóng quần đảo Trường Sa, góp phần làm nên đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Những năm 1975-1979, các đơn vị Hải quân đã chiến đấu bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo phía Tây Nam, làm nhiệm vụ quốc tế ở Cam-pu-chia; kiên cường đấu tranh bảo vệ, giữ vững chủ quyền quần đảo Trường Sa…

Giai đoạn 2010 đến nay là thời kỳ Hải quân Nhân dân Việt Nam tiến thẳng lên hiện đại, tạo sự phát triển vượt bậc cả về lực lượng, trang bị và trình độ, khả năng SSCĐ. Hiện nay, Hải quân Nhân dân Việt Nam có 5 thành phần cơ bản: Tàu mặt nước; Tàu ngầm, Không quân Hải quân; Pháo binh-Tên lửa bờ; Hải quân đánh bộ, Đặc công Hải quân và lực lượng phòng thủ đảo.

Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Hải quân đã tham mưu kịp thời cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng lực lượng trên hướng biển; xử trí các tình huống đúng đối sách; không để bị động, bất ngờ; sẵn sàng lực lượng, phương tiện, các phương án cho nhiệm vụ SSCĐ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo và các hoạt động kinh tế biển của đất nước.

 Toàn Quân chủng chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo; tăng cường diễn tập thực binh, đối kháng, lấy chiến trường làm thao trường huấn luyện, tăng cường huấn luyện làm chủ trang bị mới; nâng cao trình độ tổ chức, chỉ huy, điều hành, xử trí tình huống của cán bộ và khả năng thực hành chiến đấu của bộ đội với nhiều quy mô khác nhau, bảo đảm an toàn tuyệt đối; đề ra các giải pháp quyết liệt tăng cường xây dựng nền nếp chính qui, quản lý kỷ luật, bảo đảm an toàn; bảo đảm tốt công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho các nhiệm vụ; tăng cường củng cố, xây dựng, giữ vững chủ quyền các đảo thuộc huyện đảo Trường Sa, tình Khánh Hòa và Nhà giàn DK1 trên thềm lục địa phía Nam của Tổ quốc.

Nhà giàn DK1 trên thềm lúc địa phía Nam của Tổ quốc. Ảnh: Vũ Hưởng

Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Hải quân đã hoàn thành việc ký kết công tác phối hợp tuyên truyền biển, đảo với 63 tỉnh, thành phố và 17 cơ quan, đơn vị; chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền, địa phương 28 tỉnh, thành phố ven biển kiểm soát ngư trường theo Chỉ thị số 45 của Thủ tướng Chính phủ và ký kết Chương trình “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển” gắn với hoạt động “Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân”, tạo sức lan tỏa lớn.

Các hoạt động đối ngoại quốc phòng được Quân chủng tiến hành tích cực, chủ động, đi vào chiều sâu, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Quân chủng Hải quân đang là đơn vị đi đầu và là điểm sáng về đối ngoại quốc phòng của toàn quân.

Trải qua 69 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, từ hai thủy đội ban đầu đến nay Quân chủng Hải quân đã vững vàng tiến lên chính quy, hiện đại. Cán bộ, chiến sĩ Hải quân luôn vững vàng, bản lĩnh, trung thành tuyệt đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân, SSCĐ cao, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc.

Với những chiến công xuất sắc, đặc biệt xuất sắc, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam đã xây đắp nên truyền thống vẻ vang: “Chiến đấu anh dũng; Mưu trí sáng tạo; Làm chủ vùng biển; Quyết chiến, quyết thắng”.

HQVN